نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار : در این شماره موضوعی را مورد بحث و بررسی قرار داده‌ایم که از لحاظ اجتماعی مهم بوده و دارای حوزه بحث گسترده ای است – موضوعی که اگر از سوی خانواده‌ها و جامعه مورد غفلت قرار بگیرد ، در اکثر موارد نتایج جبران ناپذیری بر جای می‌گذارد
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
علت بروز بزه نزد کودکان و نوجوانان چیست ؟
و خانواده ها برای مقابله با این معضل چه راهکارهایی در اختیار دارند ؟
مسئله را با سعید اسماعیلی، بازپرس ویژه دادسرای تهران در میان گذاشتیم .
جناب آقای بازپرس ، در جامعه کنونی ما ، کم نیستند والدینی که دارای فرزند های بزهکار اند و همچنین کودک ها و نوجوان هایی که به اصطلاح بد سرپرست هستند علت بروز چنین مشکلاتی چیست و قانون گذار برای این گروه چه تدابیری اندیشیده است و یا به عبارتی این والدین و این فرزندان برای رهایی از مشکل خویش چه راه هایی دارند ؟
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار ، تربیت و آموزش
بحث اطفال را باید با این جمله آغاز نمود که 《 فرزندان نزد والدین عزیز اند 》 ولیکن تربیت آنها عزیزتر است یعنی با اینکه یکی از وظایف والدین در قبال فرزندان تامین معیشت آنها است، ولیکن مهمتر از آن وظیفه تربیتی است که والدین نسبت به فرزندان خود بر عهده دارند. با توجه به اینکه در جامعه کنونی ما ، به دلایل مختلف اعم از شاغل بودن والدین و مشکلات دیگر فرزندان به طور عملی از سن ۳ تا ۴ سالگی ساعاتی را در مهدکودک‌ها سپری میکنند و پس از آن در سن ۶ تا ۷ سالگی وارد مدرسه می‌شوند ، از دو واحد از جامعه که یکی خانواده‌ها و دیگری مراکز آموزش است به کسب آموزشی و تربیت می‌پردازند .
همچنین بخوانید : وکیل خانواده
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
در جامعه ما ، اصولاً در امر تربیت اطفال دو روش وجود دارد که یکی تربیت اکتسابی و دیگری تربیت آموزشی است. در تربیت اکتسابی ، پدر و مادر بیشتر به جنبه ی مادی وظیفه خود می‌پردازند و اگر فرزندشان مرتکب عمل غیر اصولی و یا به اصطلاح مرتکب خلاف شود ، آنگاه است که درخصوص رفتار فرزند خود اقدام به اظهارنظر می نمایند. مثلاً اگر کودکشان در سن ۶ سالگی با دوست خود و یا کودک هم سن و سالش دعوا و زد و خوردی کند به او تذکر می‌دهند که دعوا کردن کار خوبی نیست.
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
معمولا این تذکر در اکثر خانواده ها همراه با خشونت است. در نتیجه نیز والدین در تربیت اکتسابی نقش مهم و عمده ایفا نمی کنند و معمولا فرزندان با توجه به خصوصیات ذاتی و اخلاقی خود که شخصی آرام ، تندخو و امسال هم باشند ، کانون دوم زندگی خود که جمع دوستان شان می باشد ، اول به جذب دوست و دوم انطباق رفتاری خود با آنها می پردازندکه مصداق بارز تربیت اکتسابی را در خانواده های مختلف مشاهده می کنیم. مثلا اگر خانواده ای دارای سه پسر و دو دختر باشند ،رفتار، کردار و گفتار هر یک از آن ها متفاوت از دیگری است ، که این امر در نتیجه عدم تربیت اصولی و صحیح و عدم توجه والدین به نیازهای روحی و روانی فرزندان است.
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار، جامعه
اگر در خانواده ای دیدیم که یکی از فرزندان مسلم پزشک و دیگری فردی خلافکار است ، معمولا در این موارد والدین به جای اینکه به رفتار خود با فرزندانشان بیاندیشند ، خلافکار شدن فرزند خود را بر گردن جامعه می اندازدجامعه را مقصر می‌دانند ، در صورتی که جامعه از خانواده‌ها تشکیل شده است ، پس جامعه به خودی خود چیزی به جز تک تک افراد و خانواده‌ها نیست . یکی از دلایل عمده بزهکار شدن اطفال تربیت نادرست یا به بیان دیگر عدم تربیت مناسب خانواده است.
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار، تربیت
اما روش دوم تربیت آموزشی است .
در تربیت آموزشی ، معمولا والدین به رفتار فرزندانشان توجه بیشتری کرده و وقت بیشتری را با آنها می‌گذرانند :
در این خانواده‌ها رفتارهای عمومی و کلی تمامی فرزندان با توجه به جنسیت آنها مشابه است و اختلاف فاحشی وجود ندارد. ممکن است در بعضی از رفتارها که نشات گرفته از خصوصیات ذاتی و اخلاقی فرد است ، مغایرت‌های وجود داشته باشد ولی مطمئناً در رفتارهای کلی تفاوتهای فاحشی مشاهده نمی گردد فرزندان موفق بوده و برای والدین و سایر افراد خانواده ی خود مشکل آفرین خواهند بود . پس در خصوص پدر و مادرانی که فرزندان بدهکار دارند ، اگر به دنبال علت باشی بیشترین علت را باید در خود خانواده‌ها جستجو کرد.
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار، افراد ممیز و غیر ممیز
در قانون کیفری در برخورد با افراد بزهکار ، اطفال را به ۲ دسته تقسیم کرده اند :
افراد غیر ممیز و افراد ممیز .
افراد غیرممیزبه اطفالی گفته میشود که هنوز به سن تمییز دادن خوب از بد و تصمیم‌گیری نرسیده اند ؛ ولی افراد ممیز ، افرادی هستند که به این درجه سنی رسیده اند که بتوانند صحیح را از ناصحیح تشخیص بدهند.البته به طور کلی باید گفت که قانون طفولیت را رافع مسئولیت کیفری میداند ، یعنی اگر اطفال مرتکب به جرمی شوند ، که مستوجب پرداخت دیه باشد ، این دیه می‌بایست توسط والدین آنها که عاقله آنها محسوب می‌شوند پرداخت شود و برای اطفال مجازاتی تعیین نمی گردد .
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
در رشته حقوق برای اطفال جایگاه ویژه ای در نظر گرفته شده است و در اکثر قریب به اتفاق کشورها دادگاه ویژه اطفال وجود دارد تا با اطفال بزهکار برخوردی مناسب تر صورت گیرد تا بتوان این اطفال که آینده ساز جامعه هستند را به جامعه برگردانده و در آینده جامعه ای ایده آل داشته باشیم. در مجازات اطفال اول تادیب و سپس تعزیر در نظر گرفته شده است تا برخوردی ملایم‌تر و درخور سن و سال و شخصیت اطفال با آنها صورت گیرد .
به هر حال آن گونه که گفته شد پدر و مادرهایی که فرزندان بزهکار تند باید اولین برخورد را خودشان با فرزندان بزهکار شان داشته باشند . نوع برخورد هم بسته به شرایط فرق می‌کند که اگر والدین برای انجام این عمل توانایی لازم را ندارند و خود دارای مشکل هستند با مراجعه به مراکز مشاوره درمانی و روانی یا روان درمانی می توانند آموزش صحیح را در برخورد با این افراد بیاموزند را در صورت عدم حصول نتیجه ای مطلوب به دنبال خواهدداشت وو این برخورد منجر به جری شدن طفل و انجام عمل بدتر از قبل نمیشود.
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار، اطفال بد سرپرست
اطفال بدسرپرست
در اینجا به بحث اطفال بدسرپرست می رسید اینگونه اطفال را میتوان به دو دسته تقسیم کنیم اوّل اطفالی که یکی از والدین آنها دارای رفتار مناسب نیست و اطفالی که هم پدر و مادر دارای مشکل اخلاقی و رفتاری هستند ، با مراجعه به مراکز مشاوره درمانی و روانی یا روان درمانی میتواننو آموزش صحیح را در برخورد با این افراد بیاموزند حتی در صورت عدم حصول نتیجه ی مطلوب میتوانند به دادگاه اطفال مراجعه کنند ، مشروط بر اینکه بدانند برخورد قانونی با فرزندان آن ها نتیجه ای مطلوب به دنبال خواهد داشت و این برخورد منجر به جری شدن طفل و انجلم عمد بدتر از قبل نمیشود.
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
در اینجا به بحث اطفال بد سرپرست میرسیم. اینگونه اطفال را میتوان به دو دسته تقسیم کنیم :
اول اطفالی که یکی از والدین آن ها دارای رفتار مناسب نیست و اطفالی که هم پدر و مادر دارای مشکل اخلاقی هستند . دسته اول را باز می توان به دو گروه اطفالی که پدر و مادر آنها با هم زندگی میکنند و اطفالی که پدر و مادر آنها از یکدیگر جدا شده‌اند تقسیم کرد .
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار
دسته اول و گروهی که پدر و مادر باهم زندگی میکنند ، قانونگذار یا قانون به خالق چندانی در خصوص این اطفال ندارد ؛ مگر در موارد خاص که قانونگذار در چارچوب مشخص نسبت به مجازات فرد خطاکار اقدام می‌نماید، اما در گروهی که پدر و مادر از یکدیگر جدا شده اند و جداگانه زندگی می کنند و درصورتی که صلاحیت احدی از آنها مشکل داشته باشد و عدم صلاحیت وی احراز شود، قانون صلاحیت حضانت طفل را به طرف دیگر واگذار می‌نماید .
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار ، اطفال بدسرپرست، صلاحیت نگهداری طفل
صلاحیت نگهداری طفل
در دسته دوم که پدر و مادر هر دو فاقد صلاحیت اخلاقی و رفتاری در نگهداری طفل هستند ، قانونگذار می تواند صلاحیت نگهداری را به سازمانهای دولتی که مختص این کار به وجود آمده‌اند واگذار نماید، مانند مراکز بهزیستی و غیره .
در نهایت به این نتیجه میرسیم که والدین وظیفه مهمی در تربیت و نظارت اصولی و منطقی و شناخت کامل و صحیح و شخصیت فرزندان خود دارند تا از بزهکارشدن آنها جلوگیری به عمل آورند ، بلکه از این طریق شاهد بزهکار کم سن و سال کمتری در جامعه اسلامی باشیم .
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار ، دین اسلام
در واقع ، دین مبین اسلام برای تربیت فرزندان اهمیت ویژه ای قائل است و پیامبر مکرم اسلام و تمام ائمه معصومین و بزرگان دین به تربیت صحیح و اصولی فرزندان تأکید ویژه‌ای داشتند و روایات و احادیث شریفه بسیاری در این خصوص وجود دارند که با مراجعه به آنها میتوان راه های اصولی را پیدا نمود.
در آخر، بحث را اینگونه به پایان می‌بریم که : رفتار فرزندان دقیقاً نشات گرفته از برخورد و رفتارهای والدین با یکدیگر و با دیگر افراد جامعه می باشد ، لذا در این خصوص جستجوی علت بزهکار شدن اطفال به این یک بیت شعر اکتفا می شودکه :
آینه چون نقش تو بنمود راست / خود شکن آینه شکستن خطاست
نقش خانواده در تربیت فرزندان، کودکان بزهکار ، پایان
برداشت شده از مجموعه مقالات دکتر اسماعیلی ، مدیر عامل موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد *
در صورتی که در مورد این مطلب هرگونه سوالی دارید ، وکلای موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد ، آماده ی پاسخگویی به شما هستند ، لطفا با ما تماس بگیرید.
