از ازدواج تا طلاق ۳
از ازدواج تا طلاق ۳
در ماده ی ۱۱۱۵ قانون مدنی آمده است : اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف و ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد ، زن میتواند مسکنی جداگانه اختیار کند و در صورت سقوط مظنه ضرر مذکور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را خواهد داد و تا مادامی که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است پرداخت نفقه بر عهده ی شوهر خواهد بود.” در شرح این ماده ی قانونی باید بگویم که با سه شرط ضرر بدنی مثل این که شوهر از نظر روحی و روانی طوری باشد که امکان رساندن ضرر یا صدمه بدنی به همسرش باشد یا ضرر مالی یا شرافتی زن میتوان مسکن جداگانه ای اختیار کند ؛ ولیکن عدم بازگشت زن به منزل شوهرش و نفقه ای را که باید شوهر بپردازد منوط و مشروط ببه اثبات ظن به وجود آوردن ضرر بدنی ، مالی ، و یا شرافتی است و اگر این موضوع به اثبات نرسد نفقه ای به زن تعلق نخواهد گرفت .
ماده ۱۱۱۶ قانون مدنی اذعان داشته : ” مادام که محکمه بین زوجین خاتمه نیافته ، محل سکننای زن به تراضی ( رضایت ) طرفین تعیین میشود و در صورت عدم تراضی ، دادگاه با جلب نظر اقربای نزدیک طرفین منزل زن را معین خواهد نمود و در صورتی که اقربایی نباشند خود دادگاه محل مورد اطمینانی را تعیین خواهد نمود. در مبحث محل سکونت زن و شوهر ، هرچند که قانونگذار اصل را بر محل سکنایی که شوهر معین میکند گذارده ولی برای حمایت از حقوق زن نیز مواردی مطرح شده است ؛ اما باز هم با تکرار مکررات میگویم که اگر قرار باشد زن و شوهر با هم زندگی کنند ، نیاز به تفاهم و از خودگذشتگی است . اگر با چشمانی باز نگاه کنیم در جامعه نیز میتوانیم موارد متنابهی را مشاهده کنیم که زن و شوهر از خواسته های قانونی یا مشروع خود به خاطر طرف مقابل گذشت نموده است ؛ زیرا دوست دارد و میخواهد با همسر خود زندگی آرام همراه با عشق و علاقه به یکدیگر داشته باشد.
در ادامه ، به دو نکته ی دیگر که قانونگذار به آن اشاره کرده نگاهی می اندازیم . در ماده ی ۱۱۱۷ قانون مدنی آمده است که : ” شوهر میتواند زن خود را از خرفه یا صنفی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود ( شوهر) یا زن باشد منع کند .” در این مورد نیز یکی از موارد ریاست کردن مرد در زندگی زناشویی است ، قانون گذار ضمن اذعان به این که شوهر میتواند مانع شاغل شدن همسر خود باشد ، ولی باز شرایطی را آورده است که بر اساس آنها این امر امری مطلق نیست و حقی مسلم برای شوهر نیست که بی دلیل از شاغل شدن همسر خود جلوگیری کند.
همانطور که در بحث قبل نیز گفتم ، این موضوع به وجود آورنده ی تنش ها و اختلافات بسیاری در خانواده ها میگردد که با در نظر گرفتن بحث تفاهم و استناد به ماده قانونی ذکر شده ، اگر کمتر پای بند عواطف و معنویات هستیم میتوانیم وفق قانون که نشات گرفته از شرع مقدس اسلام است عمل نموده و اختلافات خود را منطقی و منطبق بر قانون حل کنیم.
در بحث امروز خود ، جای دارد که به نکته ی دیگری نیز اشاره کنیم و آن اموال و دارایی های زن است . در ماده ی ۱۱۱۸ قانون مدنی آمده است : ” زن مستقلا میتواند در دارایی خود هر تصرفی میخواهد انجام دهد .” همانطور که میبینیم قانون خشک و بی روح است و بهتر است در زندگی زناشویی رفتارمان ، کردارمان و برخوردمان براساس شناخت یکدیگر و با رعایت مسایل اخلاقی و انسانی و شرعی باشد و قانون و قرارداد زندگی را آغشته به عواطف و معنویات نماییم تا بتوانیم اصولی و راحت تر زندگی کنیم.
به امید روزی که بتوان با نگاهی وسیع تر و گذشت از مسایل پیش پا افتاده از آمار طلاق در جامعه ی ایرانی و اسلامیمان کاست و با خرید گل برای عزیزانمان مهربانی را به آنها هدیه دهیم.
در ادامه مبحث ازدواج تا طلاق به بحث مهریه میپردازیم :
از ازدواج تا طلاق ۴ : مهریه مبحث مهمی در ازدواج و طلاق است که در آن مسائلی چون میزان و چگونگی پرداخت و اموالی که می توانند جزو مهریه باشند مطرح می شوند. در عرف جامعه ، از قدیم الایام این ضرب المثل بوده که مهریه را چه کسی پرداخت کرده و چه کسی گرفته است؛ لیکن در محاکم قضایی موارد زیادی از اختلافات زناشویی در خصوص مهریه و پرداخت آن است. برای تعیین میزان مهریه در شرع، قانون و عرف جامعه شرایطی در نظر گرفته شده که در ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی بدان اشاره شده است.
بدین شرح که: برای تعیین مهریه یک زن می بایست از حیث شرافت خانوادگی، سایر صفات مانند زیبایی و وضعیت او از نظر اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی نسبت به امثال او و نزدیکانش و همچنین عرفی که در محل زندگی شخص وجود دارد سازگاری برقرار باشد. مثلا در استان اصفهان عرف است که علاوه بر مهریه تعیینی که به صورت وجه نقد یا سکه و طلا می باشد ، مقداری ملک و املاک از طرف خانواده شوهر به عنوان مهریه در سند نکاحیه وی درج می شود.
متاسفانه عرف غلط که گاهی اوقات در بین خانواده ها ملاحظه می شود این است که بدون در نظر گرفتن اینکه مثلا دو دخترعمو دارای شرایط متفاوتی هستندبرای آنها مهریه مشابه ای در نظر گرفته می شود. در واقع، ممکن است یکی از دختر ها از نظر چهره، مدرک تحصیلی، برخورد های اجتماعی و وضعیت اقتصادی خانواده با دختر دیگر متفاوت باشد ولی بارها دیده و شنیده ایم که در تعیین مهریه برای دختر عموی دیگر با ذکر این مطلب که چون مهریه دختر عموی وی فلان مبلغ و مقدار است نباید مهریه این دختر نیز کمتر از او باشد. این فرض غلط و برداشتی اشتباه است؛ چون هم خون بودن فقط یکی از مواردی است که در تعیین مهریه می توان در نظر گرفت.
ادامه بحث مهریه
در ادامه مبحث مهریه ( ازدواج تا طلاق ۴ ) لازم است در مورد ضرب المثل فوق الذکر صحبتی داشته باشیم. متاسفانه بعضا یا اکثرا در جلسه ای که صحبت تعیین مهریه ، شرایط عقد و چگونگی مراسم ازدواج بین خانواده های دختر و پسر تشکیل می شود که در اصطلاح عامه به بله برون متداول است، در مسئله ذکر شده بیشتر شبیه یک مبارزه خانوادگی و لفظی عمل می شود ، به نحوی که خانواده دختر احساس می کند، اگر برای مثال ۱۰۰ سکه را به ۲۰۰ سکه تبدیل کند به فتح بزرگی در این جنگ تشبیهی نایل شده و خانواده پسر نیز احساس می کند اگر ۲۰۰ سکه را به ۱۰۰ سکه برساند به این فتح بزرگ رسیده است. در صورتی که اگر واقع بینانه نگاه کنیم مهریه ای که در شرع، قانون و عرف جامعه مرسوم است ارزش ریالی و اعتباری برای زن نیست که بالا بودن یا پایین بودن آن موجب، بالارفتن ارزش یا پائین آمدن ارزش یک زن شود.
هدف اصلی از تعیین مهریه را می توان به این دلیل دانست که اگر خدای نکرده زندگی زناشویی به علت مرگ یا طلاق تمام شد و یا زن در حین زندگی مشترک در جهت مسایل شخصی خود نیازمند مبلغی وجه نقد گردید بتواند در حیطه وظایفش با حفظ حدود و اختیارات خود به این امور رسیدگی کند و دچار مشکلات مالی نگردد و در صورت جدایی، زن بتواند از نظر حیثتی و شرافتی در جامعه دچار افت فحاشی نشود. گاهی اوقات می بینیم وقتی مردی به خاستگاری زنی می رود خانواده مرد با آوردن این دلیل که چون پسرشان جوان است و خودش باید مهریه را پرداخت کند و این توانایی را ندارد سعی می کنند که مثلا مهریه را کم کنند. در اینجا لازم است توصیه ای برای دختران و پسران در حال ازدواج داشته باشیم و آن این است که زندگی زناشویی چیز دیگری است، چیزی که در مقالات اول از ازدواج تا طلاق به آن اشاره کردیم و تعیین مهریه همانطور که شرایطش را گفتیم، پشتوانه یک زندگی زناشویی نیست و تحکیم زندگی زناشویی به بالا بودن یا پایین بودن مهریه ارتباطی ندارد.
تحکیم زندگی زناشوییبه بالا بودن یا پایین بودن مهریه ارتباطی ندارد…
در صورتی که در مورد این مطلب هرگونه سوالی دارید ، وکلای موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد ، آماده ی پاسخگویی به شما هستند ، لطفا با ما تماس بگیرید.
* برداشت شده از مجموعه مقالات دکتر اسماعیلی ، مدیر عامل موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد *
