از ازدواج تا طلاق ۷

در ادامه بحث مهریه ( ازدواج تا طلاق ۶) ، به ماده قانونی ۱۰۸۵ می رسیم که بر اساس آن قانون گذار این شرط را آورده که مهریه ی زن باید حال باشد. اگر مهریه زن حال نباشد نمی تواند از ایفای وظایف خود در مقابل شوهر امتناع کند. اما، منظور از قانون گذار از کلمه حال این است که مهریه در زمان حال قابل پرداخت باشد. برای مثال: ممکن است مهریه زنی سفر حج واجب باشد و با یک واحد آپارتمانی از یک مجموعه ی ساختمانی در دست ساخت که ساخت آن دو یا سه سال طول می کشد و یا محصولی از باغی که برداشت آن محصول فقط در فصل خاصی انجام می شود. در مواردی از این قبیل ، مهریه تعیینی زن در زمان حال قابل وصول نیست و نیازمند سپری شدن زمان خاصی است.

در قانون مدنی ماده ۱۰۷۸ آمده است: هر چیزی که مالیت داشته باشد و قابل تملک نیز باشد را  می توان مهر قرار داد. و در ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی آمده است: “مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها شود ، معلوم باشد.”

نکته ی قابل اشاره در این بحث این است که چیزی که مالیت ندارد نمی تواند به عنوان مهر قرار بگیرد . مثلا در سطحی از جامعه که از نظر فرهنگی در طبقات پایین جامعه هستند بعضاً شنیده ایم که مرد اظهار داشته یک دست یا یک پای خود را به عنوان مهریه زن تعیین می کند که اگر زمانی موجب جدایی شد، مرد دست یا پای خود را قطع کند. در صورتی که شرعاً و قانوناً دست و پای مرد هیچ مالیتی ندارد. پس اصلا نمی تواند موضوع مهریه باشد. اگر عاقلانه نیز به این مسئله نگاه کنیم ،قطع کردن دست یا پای مرد هیچ مشکلی را از زن حل نمی کند. شاید بعضی افراد به اشتباه فکر کنند که این شرط می تواند پشتوانه یک زندگی باشد ولیکن با توجه به اینکه مهریه عندالمطالبه است، اگر در حین زندگی زن نیازمند مهریه خود باشد، این مهریه تعیین شده قابل پرداخت و دریافت نیست و اگر مرد فوت نماید نیز از مهریه تعیینی زن هیچ چیز نصیبش نخواهد شد. و اصلا می توانیم بگوییم که با فلسفه مهریه که به عنوان پشتوانه مالی برای زن است منافات دارد.

در اینجا جا دارد که خوانندگان عزیز از نکات مهم دیگری نیز آگاهی داشته باشند.

اگر در نکاح دایم مهر ذکر نشده باشد یا عدم مهر شرط شده باشد، نکاح صحیح است و طرفین می توانند بعد از عقد مهر را به تراضی (رضایت طرفین) معین کنند و اگر قبل از تراضی تعیین مهر بین آنها نزدیکی واقع شود، زوجه مستحق مهر المثل خواهد بود ، اما اگر در عقد نکاح شرط شود که مهریه ای به زوجه تعلق نخواهد گرفت، یعنی عدم مهر شرط شود، باز هم به طریق فوق عمل خواهد شد؛ یعنی در عقد دائم یا برای زن مهریه تعیین می کنند و یا اینکه در صورت عدم تعیین مهر پس از ازدواج با شرط فوق الذکر مهرالمثل به زن تعلق می گیرد.

ادامه دارد ….

* برداشت شده از مجموعه مقالات دکتر اسماعیلی ، مدیر عامل موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد *

در صورتی که در مورد این مطلب هرگونه سوالی دارید ، وکلای موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد ، آماده ی پاسخگویی به شما هستند ، لطفا با ما تماس بگیرید.