نفقه زن چیست

مقدمه : نفقه زن چیست

 هنگامی که دیون یا طلب های مختلف از نظر حقوقی ایجاد می شوند و طلبکاران این طلب ها نیز متعدد باشند، همۀ این طلبکاران،جدا  از اینکه منشا طلب آن ها قراردادی یا بشکل قهری ایجاد شده است.، از اصل حقوقی تساوی و یکسانی بهره مند بوده و چنانچه همۀ آن ها در مقام مطالبۀ طلب خود برآیند به نسبت طلب خود از اموال مدیون سهم خواهند داشت. این طلب ها هر کدام براساس قانون طبقه بندی شده و بنا بر ضرورت تقدم و تاخر آن ها مشخص می گردد.

طلب ممتاز یکی از نهاد حقوقی است که درمقاله حاضر به توصیف آن پرداخته ایم،وارتباط آن با نفقه را بررسی مینماییم .

نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، غذا ، اثاث منزل و هزینه های درمانی وبهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض و با توجه به ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی : «در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است.

 

 

که شرع و قانونگذار بدون توجه به استقلال یا عدم استقلال مالی زن وظیفه تأمین مخارج زندگی را به عهده مرد گذاشته است بنابراین گرچه زن ثروتمند باشد و یا شاغل ، رافع مسئولیت مرد در تأمین نفقه نیست.»

در این مقاله بدنبال  پاسخ این سوال هستیم که با توجه به اینکه اصل بر برابری طلبکاران است آیا نفقه زوجه را می­توان به عنوان طلب ممتاز درنظر گرفت؟

در فرض باید .در نطر داشت با توجه به مواد قانون مدنی و همچنین ماده ۵۸ قانون تصفیه  میتوان طلب زوجه را به عنوان طلب ممتاز دانست.

نوع تحقیق در این مقاله کتابخانه ای و تحلیلی است.

در این مقاله در

قسمت اول به تبین مفاهیم میپردازیم نفقه و طلب ممتاز را تعریف کرده

در قسمت دوم تحلیل نفقه به عنوان طلب ممتاز بررسی میشود..

 

نفقه زن چیست ، تعریف

  تعریف نفقه

نَفَقه در لغت به معنی: هزینه . خرج . اخراجات . خرج هر روزه . خرجی آمده است. نَفَقه یعنی انفاق و کمک کردن از باب نیکوکاری است البته این نفقه بعضاً الزام‌آور معناي لغوي:

واژه اي عربي است كه بدون تغيير در فرهنگ حقوقي ايران به كار رفته است و معاني آن عبارت است از :

۱-  مالي كه براي ادامه ­ي زندگي و صرف هزينه هاي همسر و فرزندان پرداخت ميشود،

۲-  هزينه؛ خرج.۳- خرج راه؛ آذوقه 

دکتر لنگرودی نفقه را اینگونه تعریف کرده اند :

به معنی صرف کردن است و نفقه اسمی است از انفاق . در اصطلاحات حقوق مدنی عبارت است از صرف هزینه خوراک و پوشاک و اثاث خانه و جامه بقدر رفع حاجت و توانایی انفاق کننده ( در مورد اقارب) و خوراک و پوشاک و مسکن و اثاث و خادم در حدود مناسبات عرفی با وضع زوجه[۳]

 

 

نفقه زن چیست ، شامل چه مواردی است

طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی ایران، نفقه عبارتست از:

همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض .

۱- غذا

۲- لباس

۳- مسکن

۵- خدمتکار

۶-هزینه ‏های درمانی و بهداشتی

۷- هزینه سفر

نفقه زن چیست ، طلاق

این موضوع هم قابل تامل است که :

نفقه زن مشروط به فقر و یا تمکن مرد نیست . زن ، اگر چه ثروتمند یا شاغل باشد می تواند از شوهر نفقه بخواهد . در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه حسب ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی ، زن حق خواهد داشت که از دادگاه تقاضای طلاق نماید .

نکته دیگر حائز اهمیت در این ماده آن است که وضعیت و احتیاجات زن به طور متعارف ملاک ارزیابی است و نه وضعیت مرد، پس اگر زن از خانواده متمکنی باشد شوهر به ناچار باید وسائل زندگی او را آنچنان که شأن و وضع اجتماعی و خانوادگی او اقتضا می‌کند، فراهم آورد که در تأیید این نکته می‌توان به رأی شماره ۲۹۲/۲۳ دیوان عالی کشور اشاره کرد.

اما در نفقه اقارب حسب مواد ۱۱۹۷ و ۱۱۹۸ قانون مدنی فقر یک طرف و تمکن طرف دیگر شرط تحقق وجوب نفقه است .

تأديه نفقه به دوطريق صورت مي گيرد:

اول: آنكه بر حسب عرف، زن وشوهر با يكديگر زندگي كرده و هزينه هاي زندگي از هر قبيل توسط مرد تأمين شود.

دوم: آنكه زوجه ممكن است كه نفقه ي خود را روزانه مطالبه و شوهر نيز نفقه ي يوميه را روزانه به وي تسليم مي كند.

اما تعيين و انتخاب يكي از دو شيوه ي فوق با زوجه است و شوهر نمي تواند زن را به پذيرش  یکی از دو طریق الزام كند.

ضمانت اجراي نفقه زوجه

دو نوع ضمانت اجرا براي خودداري مرد از پرداخت نفقه وجود دارد،

• ضمانت اجراي حقوقي( مدنی) که در اين صورت، هرگاه با وجود تمکين زن، شوهر از پرداخت نفقـه خودداري کند، زن مي‌تواند با طرح دعوي حقوقي، محکوميت او را به پرداخت نفقه از دادگاه بخواهد؛ در اين صورت، دادگاه حکم به پرداخت نفقه خواهد داد. اگر دادگاه حکم به پرداخت نفقه صادر کند و مرد واقعاً از پرداخت آن ناتوان باشد، زن اين حق را دارد که در صورت تمايل، تقاضاي طلاق کند.

 

 

 

نفقه زن چیست ، انواع نفقه

 نفقه گذشته 

ماده ۱۲۰۶ قانون مدني. مقرر مي دارد : «زوجه در هر حال مي تواند براي نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوي نمايد…». همچنين ماده ۱۱۱۱ قانون مدني. بصورت مطلق مي گويد : «زن مي تواند در صورت استنكاف شوهر از دادن نفقه به محكمه رجوع كند در اين صورت محكمه ميزان نفقه را معين و شوهر را بدادن آن محكوم خواهد كرد.

 نفقه آينده 

با توجه به اطلاق ماده ۱۱۱۱ قانون مدني. زن مي تواند از دادگاه بخواهد كه نفقه آينده اومشخص شود و دادگاه مقرر بنمايد كه شوهر روزانه نفقه او را بپردازد.

ممكن است ماده ۱۱۱۱ قانون مدني ظاهرش شامل نفقه گذشته نيز بشود ، و نتيجه گرفته شود كه در مورد نفقه گذشته نيز چنانچه امكان وصول آن نباشد زوجه مي تواند از حاكم تقاضاي طلاق نمايد. اما با توجه به اينكه ، نفقه گذشته تبديل به دين مي شود ، اين دين مثل ساير ديون بر ذمه شوهر باقي مي ماند ، هر چند از ديون ممتازه ، محسوب مي شود ، ولي خصوصيتي ندارد كه بتواند موجب طلاق شود. و به نظر مرحوم دكتر امامي مورد فوق شامل نفقه گذشته نمي شود زيرا نفقۀ گذشته زن ، مثل ساير ديون شوهر است و ويژگي خاصي ندارد كه سبب اجبار شوهر بر طلاق شود. 

ضمانت اجراي جزايي(كيفري) است. بر اين اساس بايد گفت از آنجايي که نپرداختن نفقه در قانون ايران، جرم محسوب مي‌شود در صورتيكه شوهر نفقه زن را پرداخت ننمايد ، حاكم وي را مجبور به پرداخت نفقه مي نمايد ، يا از اموال وي وصول مي نمايد. اما اگر به هيچ صورتي بدست آوردن نفقه از وي ممكن نباشد ، و شوهر از پرداخت نفقه خودداري نماید. بعضي از فقهاء نظر داده اند حاكم دستور مي دهد تا زوج را حبس نمايند. برخي از فقهاء دست حاكم را باز گذاشته و معتقد هستند حاكم ، شوهر را به شيوه اي كه صلاح مي داند تعزير مي كند.

 

نفقه زن چیست ، مجازات آن

مجازات عدم پرداخت نفقه

به موجب ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامي (تعزيرات و مجازاتهاي بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵ براي ترك انفاق مجازات حبس از سه ماه و يك روز تا پنج ماه مقرر شده است.  

در فقه عامه، گروهي معتقدند كه حاكم مطلقاً مي­تواند شوهري را كه با وجود تمكن و توانايي مالي ، نفقه زوجه را نمي پردازد محكوم به حبس نمايد.

برخي نيز ، در صورتي حبس را جايز دانسته اند كه حاكم شوهر را اجبار به قرض گرفتن براي پرداخت نفقه نمايد ولي شوهر از قرض گرفتن خودداري نمايد. عده ديگري معتقد هستند در صورتي زوج محكوم به حبس مي شود كه اولاً ـ قادر به پرداخت نفقه باشد و از پرداخت آن امتناع ورزد، و ثانياً  مقدار نفقه بوسيله قاضي قبلاً تعيين شده باشد و مدتي از آن گذشته باشد ولي شوهر آن را نپرداخته باشد. بعضي از ظاهريه معتقد هستند كه حاكم شرع ، شخصي را كه از پرداخت نفقه زوجه امتناع ورزد ، به هر شكلي كه صلاح بداند تأديب مي نمايد.

نفقه زن چیست ، پایان

 

در صورتی که در مورد این مطلب هرگونه سوالی دارید ، وکلای موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد ، آماده ی پاسخگویی به شما هستند ، لطفا با ما تماس بگیرید.

 

[۱] تعریف نفقه

[۲] – حسین معارف وند- بررسی نفقه زوجه درحقوق ایران-زمستان- ۱۳۹۲ ص۳

[۳] -دکتر محمد جعفر جعفری لتگرودی- ترمینولوژی حقوقی – چاپ ۲۵-۱۳۹۲ – ص ۷۱۸