وصیت وراث

وصیت وراث

آیا اگر کسی به موجب وصیت وراث خود را از ارث محروم کند چنین وصیتی نافذ است یا خیر؟؟!!

ماده ۸۳۷ قانون مدنی می گوید :اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست ماده فوق از جهات مختلفی دارای ابهام است و بایستی با مراجعه به منبع قانون مدنی موضوع را بررسی نماییم .

 

حکم فقها و وصیت وراث ، وصیت تملیکی

یک مستند حکم فقهای امامیه اتفاق نظر دارند که هرگاه شخصی وصیت کند که یکی از افراد برسه او را از میراث محروم سازند چنین وضعیتی صحیح نیست. باید دانست این گونه انشاء وصیت از زمره وصایای عهدی به شمار می‌رود زیرا موصی چیزی را به کسی تملیک نکرده تا وصیت تملیکی باشد بلکه ماموریت داده است که یکی از ورثه او را از میراثش محروم سازند .

در عدم صحت وصیت به نوع فوق ظاهراً هیچ تردیدی میان فقها وجود ندارد زیرا که چنین وصیتی مخالف کتاب و سنت است.
عدم صحت وصیت در فرض فوق به این معنا است که مدلول وصیت مذکور مبنی بر اخراج و یا محروم ساختن بارز مربوطه از میراث قابل اجرا نخواهد بود و به عبارت دیگر وصیت مزبور که یکی از مصادیق وصیت عهدی است و ماموریتی می باشد که موصی به شخص یا اشخاصی داده است مشروع نبوده و باطل است.

 

نظریه دیگری از طرف بعضی از فقها ابراز شده بدین شرح که وصیت مزبور به طور مطلق باطل نیست بلکه وصیت عهدی مزبور حاوی یک وصیت تملیکی است زیرا محروم ساختن است احدی از ورثه به معنای آن است که سهم او به سایر ورثه تملیک گردد پس وصیت به محرومیت بعض ورثه از ارث به منزله وصیت به تمامی ترکه به ورثه دیگر است ولی از آنجا که موصی نمی تواند به بیش از ثلث مال وصیت کند و مازاد بر صلح منوط به تنفیذ وارث است.

لذا اولاً آن مقدار از صلح مال که سهمیه وارز بارز او بار محرومند متعلق به وی نمی گردد بلکه به سایر وراث منتقل می گردد ثانیه انتقال بقیه سهمیه ورثه محروم به سایرین ونوس به اجازه شخص محرم است مثلا اگر موسی دارای دو پسر باشد و یکی از آنان را از میراث محروم سازد نخست چهار ششم به فرزند دیگر تعلق می گیرد .

 

سهم وراث ، وصیت وراث

زیرا سهم وارث منهای ثلث دو ششم است و ثلث موصی به دو ششم است که چنانچه آن پسر از ارث محروم نمی شد نصف آن یک ششم به وی می رسید ولی به موجب وصیت موصی او را از این مقدار محروم و تمامی آن را به فرزند دیگر داده است تا این مقدار نیازی به رضایت و تنفیذ وارث محروم نیست یعنی سهمیه وارث مرحوم منوط به اجازه اوست.

چنانچه تنظیم نماید نافذ خواهد بود و دو ششم دیگر نیز به وارث غیر محروم تقدیم خواهد شد بنابر این وصیت به محرومیت از ورثه وصیت به تمامی مال برای دیگران است و از مصادیق وصیت مازاد بر ثلث است و مطابق همان مقررات باید رفتار کرد اکثر فقها از جمله محقق در شرایط شهید ثانی در مسالک نظریه نخستین را پیروی نموده اند ولی علامه و بسیاری از فقها نظریه دوم را پذیرفته اند.

 

در صورت سوال در مورد این مطلب با موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد در تماس باشید.