صلاحیت هیات حل اختلافات بورس اوراق بهادار

صلاحیت هیات حل اختلافات بورس اوراق بهادار

دامنه صلاحیت هیات داوری را به دو اعتبارمیتوان  تقسیم کرد :

   یک : از حیث  اشخاص یعنی کلیه  اشخاص  حقیقی و حقوقی که به عنوان  قعال بازار شناخته شده و تحت شمول قانون بازار اوراق بهادار و تحت نظارت نهادهای نظارتی همچون سازمان  بورس و اوراق بهادار و کانون ها و بورس ها و ….فعالیت حرفه ای میکنند .در صورت حدوث اختلاف حرفه ای مرجه رسیدگی به آن هیات داوری است نه مراجع قضایی .سایر اشخاص حقیقی و حقوقی که تحت شمول قانون بورس اوراق بهادار قرار ندارند رسیدگی به اختلافات آنها در صلاحیت این هیات قرار نمیگیرد.

   دو: از حیث موضوع نیز در قانون قدیم بورس مصوب سال ۱۳۴۵ آمده بود که هیات داوری صلاحیت رسیدگی به اختلافات میان کارگذاران با یکدیگر و به اختلافات میان فروشندگان یا خریداران یا کارگزاران  که ناشی از معاملات بورس باشد را بر عهده دارد.

 

صلاحیت مبتنی بر بازار هیات داوری ، حل اختلافات بورس اوراق بهادار

    بدین معنا  که هیات داوری هم صلاحیت ملی و کشوری دارد و هم صلاحیت رسیدگی به دعاوی له یا علیه اتباع خارجی که در چارچوب قانون بازار و آیین نامه ها و دستورالعمل های مربوطه اقدام به فعالیت حرفه ای در بازار می کنند.

از آنجا که هیات داوری ماهیتاً «داوری» اختیاری یا سازمانی محسوب نشده بلکه یک مرجع شبه قضایی با صلاحیت قانونی و ذاتی خاص به شمار می رود، لذا برخی از اصحاب دعاوی مطروحه در این مرجع یا وکلای آنان، به تصور این که این مرجع داوری اختیاری می باشد، ایراد عدم صلاحیت هیات به استناد اصل ۱۳۹ قانون اساسی را مطرح می کنند. مطابق این اصل صلح دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی یا ارجاع آن به داوری در هر مورد، موکول به تصویب هیات وزیران است و باید به اطلاع مجلس برسد

   از آنجا که داوری مندرج در قانون آئین دادرسی مدنی امری اختیاری بوده و داوری مقرر در ماده ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار تکلیف قانونی است و رسیدگی به اختلافات اشخاص ذیربط ناشی از فعالیت حرفه ای آنها در صورت عدم سازش الزاما توسط هیئت داوری صورت می گیرد، لذا این مرجع صلاحیت رسیدگی به دعاوی علیه شرکت های دولتی را نیز بر عهده دارد.

صلاحیت اشتراکی و اختصاصی ، حل اختلافات بورس اوراق بهادار

   صلاحیت اشتراکی هیات داوری در تبصره ۱ ماده ۴۳ بازار تصریح  شده است . به موجب این تبصره  هیات مدیره ی بورس هم صلاحیت رسیدگی به  شکایت خسارت دیدگان موضوع این قانون را در صورت انتخاب شاکی  در رجوع به آن داراست .به عبارت دیگر دراین زمینه  هیات داوری   صلاحیت انحصاری ندارد و بین هیات مدیره  و هیات داوری بورس  در خصوص خسارت دیدگان  موضوع ماده ۴۳ صلاحیت اشتراکی  وجود دارد.

صلاحیت این دو  مرجع در عرض یکدیگر  قرار دارد اما  زیان دیده نمی تواند  هم زمان در هر دو مرجع  طرح دعوا کند  چون با ایراد امر مطروحه  خوانده مواجه می شود. تاکنون هیات مدیره  در این زمینه رای صادر نکرده  چنانچه رایی نیز صادر کند  در زمینه چگونگی اجرای آرای  هیات ندیره قانون ساکت بوده و در این زمینه  اختلاف نظر وجود دارد . لذا با توجه  ماهیت و صلاحیت ذاتی  هیات داوری در رسیدگی به اختلافات ، پیشنهاد حذف این تبصره  می گردد.

صلاحیت اختصاصی  هیات داوری ماده ۳۶ قانون تصریح شده است : اختلافات بین کارگزاران ، بازار گردانان ، کارگزار / معامله گر ، مشاوران سرمایه گذاری  ، ناشران ، سرمایه گذاران و سایر اشخاص ذیربط  ناشی ار فعالیت حرفه ای  آنها در صورت  عدم سازش  در کانون ها  توسط هیات داوری  رسیدگی می شود. صلاحیت اختصاصی هیات  به دو اعتبار  تقسیم می شود که با جمع دو شرط  زیر هیات داوری  صالح  به رسیدگی است ، در غیر اینصورت موضوع  از صلاحیت  هیات داوری خارج می گردد اول اینکه هیات داوری  به اختلافات کلیه  فعالان بازار  موضوع قانون  مشارالیه  ناشی از فعالیت حرفه  ای آنها رسیدگی می کند . در نتیجه اختلافات  بین اشخاص خارج  از شمول  آن قابل طرح در هیات  داوری نیست.

 

در صورت نیاز به وکیل حقوقی با ما در تماس باشید ، حل اختلافات بورس اوراق بهادار

 

    نکته ای که در اینجا  قابل ذکر است  این که با تصویب قانون بازار اوراق بهادار ولغو قوانین مغایر  با قانون مزبور  هیات های داوری سازمان کارگزاران بورس فلزات  و کشاورزی سابق  منحل و رسیدگی  به اختلافات آن  حوزه نیز در صلاحیت  هیات داوری قرار گرفت . لذا گسترش دامنه ی صلاحیت  از جنبه ی اشخاص فعال  در اوراق بهادار به  فعالان بورس های کالایی وحتی بازارهای خارج از بورس  نیز تسری پیدا کرده است .

در زمینه ی صلاحیت هیات داوری   قانون بازار اوراق   بهادار در رسیدگی به  اختلافات ناشی از سرمایه گذاری  در صندوق های بازنشستگی  و سرمایه گذاری  موضوع بند های  ۱۹ و ۲۰ ماده  ۱ قانون بازار  اوراق بهادار  و اختلافات  بین ارکان صنودوق ها اختلاف نظر وجود داشت  ، برخی هیات داوری  را در این زمینه  صالح نمی دانستند  . با تصویب قانون توسعه  ابزار ها و نهاد های  مالی جدید به منظور  تسهیل اجرای سیاست های  کلی اصل ۴۴ قانون اساسی  مصوب ۲۵/۹/۱۳۸۸ صلاحیت هیات داوری در این زمینه  به صراحت در ماده  ۵ این قانون مورد تاکید قرار گرفت . دوم اینکه اختلافات  بین فعالان باید  ناشی از فعالیت  حرفه ای آنان باشد . نکته ای که در خصوص فعالیت حرفه ای  قابل ذکر است  اینکه هر نوع تکالیف  و حقوق قانونی  فعالان بازار  در ارتباط موضوع فعالیت  قانونی در دامنه ی  صلاحیت آن  عضو است  فعالیت حرفه ای محسوب می گردد.

برگرفته از مجموعه مقالات تیم وکلای موسسه حقوقی حامی ، وکیل پایه یک دادگستری  سجاد عروجی لطفا در صورت سوال در مورد صلاحیت هیات حل اختلافات بورس اوراق بهادار و یا نیاز به مشاوره حقوقی با ما در تماس باشید.