مالیات در اسلام
مبانی فقهی مالیات
مالیات در دین مقدس اسلام بر خلاف تصور برخی که مالیات های اسلامی را صرفاً محدود به زکات و خمس و خراج و انفاقات واجب مسلمانان می‌دانند نیست و با ویژگی جهان مشمولی و زمان شمولی خود دارای نهادها و برنامه‌های اقتصادی است که تامین کننده نیازهای اداره نظام اسلامی است و مالیات یکی از شیوه های تامین کننده می باشد.
از این رو نظام مالیاتی اسلام دارای ضوابط و قوانین می باشد که یا به صورت منصوص وجود دارد یا باید از طریق استفاده از دلایل عام و کاوش و اجتهاد در متون و منابع و با استمداد از اصول استنباط کشف و تحصیل شود.
البته ممکن است در شرایط گذشته که دولت محدودیت فعالیت و وظایف داشته است کشور با همان مالیات های مقدور می‌توانست اداره شود اما در شرایط کنونی برای هیچ کشور اسلامی حتی کشورهای نفتی خیز بدون مالیات های غیر مقدر اداره مملکت امکان پذیر نیست.
از طرفی دیگر مالیات در اسلام از عبادت های مالی به شمار می‌رود و همان‌گونه که مسلمانان برای خدا نماز می خوانند برای خدا زکات می دهند و با انفاق و خرج کردن پول را در راه خدا و حفظ نظام اسلامی عبادت می کنند و فرار از آن گناه شرعی محسوب می‌شود.
انواع مالیات های اسلامی
مالیات‌های اسلامی را می‌توان به انواع گوناگون تقسیم کرد ولی از نظر زمان تعیین به دو گونه است :
۱ – مالیات‌های مستقل و ثابت
۲ – مالیات‌های مستحدثه و تابعی
نوع اول از قبیل مالیات هایی است که از صدر اسلام رایج بوده و درباره هر کدام از آنها به دلیل تحلیل های خاصی در قرآن و سنت وجود دارد مانند زکات خراج مالیات سرانه اهل ذمه که در اصطلاح جزیه نامیده می شود غنایم جنگی ارباب مکاسب و ارث میت بدون وارث .
از ویژگیهای مالیات های مستقل و ثابت این است که حتی موارد مصرف دقیق هر یک از آنها از طرف شارع اسلام تعیین شده است و نمی توان چیزی بر آن افزود یا از آن کاست منظور از مالیات‌های مستحدث و تابعه آن قبیل مالیات هایی است که در طول زمان و با پیشرفت اجتماع و پیچیده شدن شئون زندگی دولت اسلامی به عنوان یکی از مسائل نوظهور و مستحدثه ملزم به تعیین و تصویب آنها می گردد مانند تامین بودجه دفاعی و نظامی ،بهداشتی ودرمانی ،آموزش و پرورش عمرانی و تاسیساتی و دیگر نیاز هایی که دولت برای تامین بودجه می کند.
در صورت نیاز به وکیل حقوقی با موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد در تماس باشید.
قوانین مالیاتی جدید نباید به گونه‌ای باشد که نفی قوانین مالیات های ثابت مانند زکات و خمس و غیره را در بر داشته باشد.
این قوانین مالیاتی جدید با آنکه از نظر کم و کیف ثابت نیستند و بر اساس شرایط زمان و نیازهای دولت اسلامی و جامعه تنظیم می گردند از دیدگاه فقهی از لوازم حکومت اسلامی و جامعه اسلامی بوده و از عناوین اولیه فقهی به شمار می آیند.
دلیل آن هم واضح است زیرا مالیات یکی از لوازم عرفی اداره و تامین بودجه اقتصادی کشور می باشد و از آنجا که حکومت اسلامی و ولایت فقیه یکی از عناوین اولیه فقهی است و همچنانکه تهیه مقدمات ایجاد حکومت اسلامی از واجبات اولیه خواهد بود حفظ و نگهداری آن نیزکه با تنظیم و تصویب مالیات تحقق می پذیرد و بدون آن اداره کشور امکان پذیر نخواهد بود از واجبات اولیه خواهد بود.
نویسنده : کارشناس حقوقی ، امیر علی سلیمانی
لطفا در صورت سوال در مورد این مطلب و یا نیاز به مشاوره حقوقی با ما در تماس باشید.
